Związek Byłych Jeńców Wojennych z Niewoli Niemieckiej

Nad Tamizą i Wisłą

Jeszcze w czasie trwania wojny, 31 stycznia 1944 roku w Londynie odbył się założycielski zjazd Związku Byłych Jeńców Wojennych z Niewoli Niemieckiej. Powołali go żołnierze Wojska Polskiego, którzy po ucieczce z niewoli Wehrmachtu przedarli się do Wielkiej Brytanii. Celem Związku było niesienie pomocy jeńcom i uciekinierom, a pierwszym prezesem wybrano red. Mariana Piotrowskiego. Brak informacji nie pozwala na szersze ukazanie najwcześniejszego etapu działania Związku, wiadomo tylko, że zebranie założycielskie odbyło się w lokalu "Orła Białego" przy Knightsbridge, a zagaił je Aleksander Janta.

W latach 60-ych długoletnim prezesem Związku był Stefan Kolańczyk, a następnie funkcję tę pełnili kolejno: Jan Niedenthal, Paweł Hęciak i Kazimierz Bebłociński. W grudniu 1985 roku walne zebranie członków wybrało jego władze: Władysław Wierzbicki (woldenberczyk) - sekretarz Zarządu, Eugeniusz B. Iwański - skarbnik i przewodniczący sekcji powierników na Anglię i Polskę, Zbigniew Stefański - członek Komisji Rewizyjnej (też woldenberczyk, obecnie jej przewodniczący). Od 1990 roku prezesem Związku jest Władysław Wierzbicki, płk żandarmerii i dr medycyny, a majorowie Iwański i Stefański nadal pełnią swe funkcje. Wiceprezesem jest mgr inż. F. Pasiecznik, zaś sekretarzem zarządu mjr A. Antoniewicz.
Związek zdołał zgromadzić pewna sumę pieniędzy i korzystnie ulokował ją w banku jako kapitał nienaruszalny. Z odsetek Zarząd udziela pomocy od wielu lat około czterdziestu osobom, w tym niektórym z kraju. Należą do nich byli jeńcy wojenni lub ich rodziny. Z wydatków rozlicza się przed brytyjską komisją Charity Commissioners, ponieważ został zarejestrowany na podstawie wojennego Charities Act z 1940 roku.
Wraz ze Stowarzyszeniem Polskich Kombatantów oraz Kołem Szkoły Podchorążych Piechoty Związek walnie przyczynił się do ustanowienia Krzyża za Kampanię Wrześniową nadawanego również wszystkim wojennym jeńcom, którzy wprawdzie nie mieli zbrojnego udziału w dalszej wojnie, ale organizowali lub wspierali jeniecką konspirację wojskową.
Obecnie liczba członków Związku jest już niewielka, na co niewątpliwie wywarły wpływ warunki życia w niewoli.Choć Związek stoi przed potrzebą sporządzenia testamentu - likwidacją funduszu charytatywnego i rozwiązaniem - grupa sędziwych dziś osób kontynuuje działalność, reprezentując środowisko kombatanckie i utrzymując nadal kontakty z krajem, przede wszystkim ze Związkiem Oficerów Służby Stałej WP II RP oraz z Krajową Komisją Woldenberczyków w Dobiegniewie. Delegatem Związku na Polskę jest dr Henryk Tomiczek, wiceprezes Krajowej Komisji Woldenberczyków. Związek nadal wspiera społeczne działania w kraju - np. oświatową Fundację Woldenberczyków w Dobiegniewie czy zakończoną w 1999 roku odbudowę Pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Komorowie k. Ostrowii Mazowieckiej. W 60 rocznicę wybuchu II wojny światowej wystosował - w imieniu emigrantów wrześniowców - apel do społeczeństwa polskiego, a szczególnie do młodzieży, zachęcający do wspólnych wysiłków w pracy dla Ojczyzny. Kończymy tę notatkę ostatnim zdaniem apelu: "Szczęść Boże Polsce i Polakom!"

płk żand. dr med. Władysław WIERZBICKI
Wembley

dr Henryk TOMICZEK
Warszawa