Był położony przy linii kolejowej, wzdłuż której bataliony naszego pułku zajmowały się wycinką drzew w lasach podmoskiewskich, w rejonie Korobowskim, na 27 km.
 W odróżnieniu od innych batalionów nie był on ogrodzony, nie było żadnej bramy, ani posterunków wartowniczych, Ze wszystkich stron był wolny dostęp. Rozmieszczenie poszczególnych ziemianek i ich  przeznaczenie przedstawił na schematycznym szkicu Henryk  S a w a l a, żołnierz tego batalionu.

  Na schemacie zaznaczono miejsce (18) pierwotnego obozu, gdzie w początkowym okresie biwakowano na ziemi, a następnie w prymitywnych szałasach, z gałęzi. Wzniesione ziemianki  były uszeregowane, w dwóch głównych rzędach, z wejściami naprzeciw siebie. Jeden rząd stanowiły pomieszczenia poszczególnych rot (kompanii). Drugi szereg miał kilka ziemianek żołnierskich, reszta była odpowiednio mniejsza, w zależności od przeznaczenia( areszt- ?gaubtwachta", oficerska, dowódcy batalionu ?kombata", lazaret itp. Kuchnia miała wyjątkowo, inną budowę, znaczna jej część górowała nad powierzchnią ziemi, z solidnych bierwion i kilkoma oknami, odpowiednio obudowanymi kotłami. Jadalnia ? składała się z kilku długich stołów z ławkami, była pod ?gołym niebem" Nie co dalej rozmieszczono łaźnię o charakterze sauny, z charakterystycznymi ogrzewanymi kamieniami, które polane wodą, wytwarzały gorącą parę. Nie stosowano natrysków, mieliśmy je w pułkowej łaźni w Kałudze. Obok była tzw. ?prażyłka", gdzie poddawano zabiegowi odwszawiania odzieży, kierowanym tutaj przez instruktora sanitarnego delikwentów, po stwierdzeniu u nich w czasie porannego przeglądu ? na W"  tych insektów.
   Ziemianka żołnierska posiadała zbiorowe, dwupoziomowe prycze, na których spało około 50 żołnierzy, prycze były ?gołe", niczym nie pokryte . Za posłanie służyła odzież: buszłat (watowana kurtka), spodnie i bluza. W ziemiance było małe obudowane pomieszczenie dla d-cy plutonu, jego funkcję pełnił sowiecki?sierżant". Ziemianka miała jedno, małe okno, pod nim stolik, dla wszystkich jej mieszkańców. Był jeszcze mały składzik na narzędzia pracy i naturalnie żelazny piecyk, odgrywający zimą szczególnie ważną rolę. Gdyby nie tysiące pluskiew, gnieżdżących się we wszystkich zakamarkach drewnianej obudowy ziemianek, pobyt w nich byłby znośny.

Mjr. St. Makarewicz, oficer dywersji 7.Bryg."Wilhelma", po wojnie prac. oświaty i służby rolnej woj. koszalińskiego. Zmarł 2.08.1986 r w Koszalinie, żył 82 lata.

Szkic rozmieszczenia ziemianek I batalionu  -  sporządził Henryk Sawala

               Autor -  Malejcha  1945 r.
 

? St. Makarewicz ze swoim pomocnikiem Kondratowiczem i młodzieża naszego plutonu:
? siedzą od lewej ? Nosko, Makarewicz i Malewski, klęczą Sawala i Witkowski. ( brak Janusza Hrybacza)
 

Sawala i Witkowski ? często tworzyli parę na tzw. ? piłce"(wyręb drzew).
 
 

 Część jednego plutonu przy posiłku. Na stole widoczne miski i wiaderko z zupą, z blachy po konserwach (made in USA)
 

             1945 r.-  M a l e j c h a ? I batalion                        1949 r,  Ł ó d ź ? członek Związku
                                                                                                 Walki Zbrojnej w czasie studiów
                                                                                                      na Wydz.Spożywczo ? Przem.

H e n r y k     S a w a l a      urodz. 04.12.1925 r. we  W r o n k a c h.
                                               zm.    ok. 1990 r.        w   Międzychodzie
Żołnierz 3. Brygady ? Szczerbca", pseudonim ?Poniatowski.
W lesie, w I batalionie byliśmy w jednym plutonie, był moim sąsiadem na pryczy. Do Kalugi trafił, ze swoim ojcem, który ze względu na wiek, spełniał jakąś funkcję gospodarczą.
Heniek był uzdolniony :"artystycznie" ? wykonywał z blachy aluminiowej różne drobne
pamiątki :ryngrafy, papierośnice, pudełka na tytoń itp. W pracy prezentuję fotografie jego twórczości, jak i ryngraf wykonany dla mnie.
 Po powrocie do kraju i skończeniu studiów wyższych pracował w Międzychodzie jako nauczyciel średnich szkół zawodowych. Był aktywnym działaczem początkowo w ZboWiD,
a później w  Światowym Związku Żołnierzy AK. Napisał obszerne wspomnienia z okresu walk partyzanckich, jak i późniejszego pobytu w Rosji. Niestety po jego śmierci, praca ta zaginęła. Pozostały niektóre fotografie, jak i starannie sporządzone szkice planu obozu
I batalionu i ziemianki mieszkalnej, wykorzystane w tej pracy

Stanisław  Matyjaszkojć ? urodz.01.04.1023 r. -  Trokiele, gm. Soły, pow.
                                                                                                         Oszmiana
                                   Żołnierz 2. kompanii ,10 Brygady ?Gustawa" ps. ?Kwiat".

Rozbrojony w Puszczy Rudnickiej ? 18.07.44 r., wraz z jego oddziałem, osadzony w Miednikach. W czasie rewizji, przed opuszczeniem Miednik, udało się jemu ukryć ręczny zegarek. Jako datę wyjazdu z Kieny ? podaje 28.07.44 r. Ilość ludzi w wagonie ? około 50 . W czasie marszu do wagonów jego kolega Stanisław Macutkiewicz , z 10 Brygady ?Gustawa" ? został zastrzelony przez konwojenta , przy próbie ucieczki. Przewożono w wagonach towarowych, bez zachowania podstawowych warunków sanitarnych. Do Kaługi transport dotarł w sierpniu. Został ulokowany w starych koszarach( t.zw. czerwonych), przydzielony do I batalionu, w batalionie było 6 kompani(rot), w rocie  były trzy plutony. Po odmowie przysięgi, był zatrudniony przy noszeniu cegieł z miasta do koszar.
Do pracy w lesie wyjechał we wrześniu 44 r., trafił do I rob. batalionu, na 27km. koło wsi Malejcha.  Do czasu wybudowania ziemianek, mimo dużych chłodów chłopcy mieszkali w szałasach. Pamięta kilka ucieczek, ale nie przypomina, jaki był ich rezultat.
Pod koniec grudnia 1945 r. nastąpił wyjazd do Kirowa, a stąd do Białej Podlaski,gdzie wydawano zaświadczenia o zwolnieniu przez Urząd Bezpieczeństwa.

       Przed wywiezieniem do Rosji                                     Po powrocie z zesłania

Malejcha ? część plutonu z I batalionu.
Rząd górny, stoją od lewej:
1. Szydłowski Jan, 2. Bunieszewicz Józef, 3. Danjiewicz Andrzej, 4. Stochik, 5. Jaszczur Bolesław, 6. Wejksznia, 7. Aletwimowicz Albin.
Rząd dolny, siedzą od lewej :
1. Matyszkojć Józef, 2. Rodziewicz, 3. Brajlecki Mieczysław, 4. Korzeniowski, 5. d ? ca plutonu sierżant Czernalewski Konstanty, 6. nad nim Maciulewicz Józef, 7. Truchlewski Franciszek, 8. Danilewicz, 9. Dordzik, 10. Jergilewicz i 11. Buszkowski..
 

Aleksander  S p e r s k i    urodz. 01.04.1916 w miej. Miszkrynia,woj.wileńskie
                 zm.     15.06.1994 r. w Olsztynie.
  Żołnierz  siatki konspiracyjnej w Marianowie, a następnie w oddz."Groma", ps."Szary"
 Oto fragmenty wspomnień spisanych na życzenie synów w Olsztynie , marzec 1987 r.
Rozpoczęło się rozbrajanie. Z bólem serca składaliśmy broń, zdobycie której kosztowało  nie jedno życie ludzkie. Teraz  tę najcenniejszą dla partyzanta rzecz, rzucaliśmy na stos, jak by  to był tylko złom. Następnie popędzono nas pod konwojem do Miednik i tam rozlokowano w różnych pomieszczeniach.. Czekaliśmy na dalsze decyzje władz sowieckich. Pewnego dnia do Miednik przybył również przedstawiciel polskiej armii gen.Berlinga, celem dokonania werbunku. Ochotników było nie wiele. Brzmienie ich nazwisk było wiele mówiące: Sprzedawczyk, Judasz, Mydłek, Zdrajca itd. Werbunek skończył się fiaskiem.
Po kilku dniach bezczynności, popędzono nas na stację kolejową i załadowano do towarowych wagonów. Pociąg ruszył w nieznane, orientowaliśmy się, że na wschód.
Wreszcie dotarliśmy do Kaługi. Ku naszemu zaskoczeniu witała nas wojskowa orkiestra.
W koszarach podzielona nas na bataliony, kompanie, plutony i drużyny.
Pierwszym naszym zajęciem było przynoszenie cegieł ze zburzonych domów w centrum  miasta do koszar(około 5 km.). Po tej akcji, która można nazwać kryptonimem ?Cegła",
rozpoczęły się intensywne szkolenia bojowe i musztra. Ćwiczenia były ostre, wyciskano z nas ostatnie poty. Nie zapomniano również o wychowaniu ideologicznym. Prawie codziennie mieliśmy pogadanki z politrukami. Traktowaliśmy  je jako godziny wypoczynku, czasami udawało się nawet zdrzemnąć. Kiedy oceniono, że zostaliśmy dostatecznie wyszkoleniu, żądano złożenia sowieckiej przysięgi. Twierdziliśmy, że już raz przysięgaliśmy i zachowamy wierność tej przysiędze. Nasze dowództwo, wobec takiej naszej postawy- rozkazało zdać ćwiczebną broń oraz wydane nam poprzednio nowe sorty mundurowe, każąc przywdziać stare, mocno zużyte .Równocześnie powierzano nam różne prace. Mój pluton został wysłany gdzieś pod Moskwę do kopalni węgla. Załogę tej kopalni stanowiły wyłącznie kobiety. Ja szuflowałem urobek na wagonetki i pchałem je torami do szybu wydobywczego. W kopalni było dużo wody, nieraz trzeba było brodzić w niej powyżej kolan. Podziwiałem zatrudnione tam kobiety. Nie mogłem im sprostać, pracowały sprawniej i szybciej ode mnie.
Na wiosnę 1945 r. przetransportowano nas do rejonu korobowskiego, w głąb lasów. Tu musieliśmy zbudować sobie ziemianki, gdzie na pryczach z żerdzi spaliśmy, przykrywając się swoimi ?buszłatami" Pomieszczenie było oświetlone kopciłką. Po nocy powietrze było gęste od smrodu, ale najważniejsze było ciepło. Nasza kompania początkowo była wyznaczona do ładowania drewna do wagonów. .Inne kompanie były zatrudnione przy ścince drzew i transporcie samochodami na składowisko przy linii kolejowej. Praca ładujących wagony była najcięższa, bardzo często wykonywana w nocy. Posiłki jedliśmy nieregularnie, często zimne.
Wytężona praca powodowała niszczenie naszych ubrań, wkrótce były one w strzępach. Postanowiono zorganizować pracownię krawiecką i szewską padła komenda : ?Krawcy i szewcy ? wystąp", wyskoczyłem jako jeden z pierwszych szewców. Pracownia miała odrębną ziemiankę i odrębne prawa, byliśmy uprzywilejowani, tylko kucharze byli w jeszcze większym poważaniu.. Dla mnie rozpoczęło się błogie życie ? siedzieliśmy w zgranym towarzystwie, było ciepło, ubrani i obuci przyzwoicie, praca nie była ciężka. Czasami robiliśmy ?fuchy" i nie odczuwaliśmy wielkiego głodu. Kierownikiem naszej pracowni był Bronek Wróblewski, przyzwoity chłopiec, dobry kolega, cieszący się ogólną sympatią.
W obozie mieliśmy tzw. ?biały domek", w którym urzędował pracownik informacji.
 Wezwani w nocy do ?białego domku", z zasady już nie wracali..
W obozie po pewnym czasie zorganizowano orkiestrę i chór. W tym zespole artystycznym występował ,znany później jako śpiewak operowy ? Bernard Ładysz, któremu udało się uciec i szczęśliwie dotrzeć do Polski. Ucieczek było wiele, ale nie zawsze były one skuteczne.
Dużym przeżyciem było zakończenie wojny. Z tej okazji otrzymaliśmy poraz pierwszy po 100 g. Wódki, zorganizowano też zabawę z tańcami. Wstąpiła w nas nadzieja odmiany naszego losu, ale mijały miesiące i nic się nie zmieniało. Tkwiliśmy w dalszym ciągu na miejscu, pracowaliśmy w trudnych warunkach .Trapiły nas wątpliwości ? czy już zapomniano o nas w kraju. I wtedy zredagowałem list do Związku Patriotów Polskich, podpisany przez całą kompanię. Oczywiście odpowiedzi nie było ramach funkcjonującej poczty otrzymałem parę listów od rodziny. Wyjechali do Polski i zamieszkali w Smardzewie. Dostałem też list od Janusza, mimo że zapomniał umieścić mego   nazwiska,    list wędrując od kompanii i do kompanii ostatecznie trafił do mnie.

Około 20 grudnia 1945 r. w końcu zwinęliśmy manatki szykiem maszerując około 20 km. dotarliśmy do stacji kolejowej, gdzie załadowano nas do wagonów towarowych, dostosowanych do przewozu ludzi( z pryczami i piecykiem), którymi dojechaliśmy do Moskwy. Po kąpieli i umundurowaniu w angielskie sorty dojechaliśmy do Brześcia. Transport się zatrzymał, staliśmy całą dobę, bacznie obserwując czy nie doczepili lokomotywy w kierunku wschodnim. Obawy były nie potrzebne. Ku naszemu szczęściu dotarliśmy wreszcie do Białej Podlaski ? w więc byliśmy nareszcie w Polsce. Po otrzymaniu zaświadczeń Ministerstwa Bezpieczeństwa mogliśmy jechać do swych rodzin. Ja udałem się do Smardzewa, wraz moimi kolegami Bronkiem Wróblewskim i Jankiem Wierzbickim. Ich rodziny nie uzyskały zezwolenia na wyjazd do Polski.. Tak skończyła się moja wojenna Odyseja.

Piotr Hotówko ? ur. 1905r ? konspiracja Smorgonie ps. ? Dal",  internowany 18 lipca 1944 r.
-zmarł 1951 r.

Pierwszy rząd ? w środku ( trzeci) Piotr Hotówko

Zaświadczenie z 27.12.1945r o pracy w lesie od 20.0944 do 27.12.45r.
Internowany 18.07.44r ? Wilno, wydane przez  Odcinek Leśny ? MOSGORTOP".

Malejcha , listopad 1944 r     S k o r w i d .
Autorem całego zbiorku wierszy jest  pan Skorwid, imienia nie pamiętam. Wiersze te przekazywałem w listach do domu, które zachowały się w całości. Niestety po powrocie, nie udało się mnie odnaleźć pana Skorwida, z którym służyliśmy w jednym plutonie, w I batalionie, na 27 kilometrze.

Na nadużywanie rusycyzmów , jak i kaleczenie naszej polskiej mowy, powstał wiersz :

powrót do : str.głównej  | spisu treści witryny  | spisu treści ,,Karty...''|