powrót do :  str.głównej  |  spisu treści

Środowisko "Oberlangen"

Środowisko "Oberlangen" reprezentuje część kobiet - żołnierzy Powstania Warszawskiego, która po kapitulacji wyszła z Warszawy ze swymi oddziałami i dostała się do niewoli. Trafiły do przejściowych obozów jenieckich: Stalag XI B-Fallinsbostel, Stalag XI A Altengrabow, Gross Lübars, Stalag 344-Lamsdorf, Stalag X B Sandbostel, Stalag IV B-Mühlberg, Altenburg, Lazaret Zeit-hain. Były to pierwsze w historii wojen kobiety - jeńcy.
[AK Oberlangen]
Kobiety - jeńcy wojenni

Często wbrew Konwencji Genewskiej kierowano je do pracy w przemyśle wojennym. Jednak nie zdołano zmusić do przyjęcia statusu robotników cywilnych. Nawet zamknięcie 10 dziewcząt w obozie koncentracyjnym nie złamało oporu.
Ostatecznie na przełomie grudnia 1944 roku i stycznia 1945 zostały utworzone dwa obozy: Oflag IX C Molsdorf (w okolicach Erfurtu, dla kobiet ze stopniem oficerskim) oraz Stalag VI C Oberlangen, gdzie wśród mokradeł i torfowisk, nad granicą holenderską zgrupowano 1728 kobiet - podoficerów i szeregowych. W szpitalu znalazło się około 200 rannych i chorych, a w obozie przyszło na świat 9-cioro niemowląt, które też otrzymały numery jenieckie.
Kobiety - jeńcy rekrutowały się ze wszystkich jednostek bojowych WSK, służb łączności, sanitarnych, kwatermistrzowskich, poczty harcerskiej, Pomocy Żołnierzowi i innych. Komendantką obozu została por. Irena Mileska, ps. "Jaga", która zgodnie z rozkazami zataiła swój stopień oficerski. Mimo ciężkich warunków zorganizowano w obozie naukę, wszechnicę obozową i cały obszar działalności artystycznej. Jednocześnie prowadzono szkolenia wojskowe w zakresie służb łączności, wartowniczej, samoobrony.

[Ogólny widok obozu w Oberlangen]

Ogólny widok obozu w Oberlangen

12 kwietnia 1945 r. obóz został uwolniony przez oddział ppłk. Stanisława Koszutskiego z I Polskiej Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka i nad barakami zawisła polska flaga, uszyta tajemnie w czasie niewoli. Dziewczęta przypięły proporczyki i orzełki, wykonane przez nie z kawałków blachy.
Więzi koleżeńskie nie zostały zerwane, a pamięć o wspólnej doli i niedoli zaowocowała powstaniem w 1971 r. Środowiska "OBERLANGEN" w Warszawie. Przez wszystkie te lata w kwietniu organizowany jest Zjazd Koleżanek z całego świata.
Środowisko posiada swój sztandar, bogate archiwum dokumentów i fotografii, wiele publikacji, w tym dwie monografie, na temat jenieckich losów kobiet - żołnierzy Powstania Warszawskiego.
Jeńcy wojenni obozu Oberlangen upamiętnieni są też tablicą marmurową w kościele Matki Boskiej na Zagórnej w Warszawie oraz pomnikiem,znajdującym się na terenach obozu (Emsland, Niemcy).

Wanda BROSZKOWSKA-PIELIKIEWICZ
prezes Środowiska "OBERLANGEN"
ŚZŻAK - Warszawa
powrót do :  str.głównej  |  spisu treści   | do góry