Armia Krajowa, w tym o pomorskim Archiwum AK -wyjaśnienie
zaproszenia:
1. cała książka o
wileńskiej AK w internecie
! Po półtora roku w łagrze: ... spostrzegam, wychodzącą z katedry Mamę. Zbliżamy się do Niej. Poznaje Wacka, pyta: ,,A gdzie jest Janusz?''. ,,Mamo - to ja '' -
odpowiadam.
10 stycznia 2009 r. zmarła
śp.
prof.
gen.
Elżbieta Zawacka
,,Zo''
wzór pokoleń
19 marca
skończyłaby 100 lat
legendarna
emisariuszka, kurierka
w okupowanej Europie, była jedyną kobietą skoczkiem
spadochronowym z Londynu, zastępczyni szefa Łączności
Zagranicznej Komendy Głównej AK, więziona 1951-55, założyła
Pomorskie Archiwum AK, druga generałka w historii Wojska
Polskiego, w stanie wojennym uczyła Solidarność konspiracji
POWSTANIE I DZIAŁALNOŚĆ FUNDACJI prof. gen. Elżbiety Zawackiej
(Archiwum i Muzeum Pomorskie
Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek)
Powołana do życia w 1990 roku w Toruniu Fundacja ,,Archiwum Pomorskie Armii Krajowej'' wyrosła z inicjatyw i działalności podejmowanych już wiele lat wcześniej przez
prof. gen.
Elżbietę Zawacką. Ta jedyna podczas ostatniej wojny ,,cichociemna'', oficer Komendy Głównej Armii Krajowej, z urodzenia torunianka, już
w latach sześćdziesiątych rozpoczęła
zbieranie materiałów źródłowych do trzech tematów: dzieje Wojennej Służby Kobiet, dzieje konspiracji na Pomorzu w latach 1939-1945 oraz dzieje Wydziału Łączności Zagranicznej Komendy Głównej AK (Zagroda). W
1987 roku doprowadziła do powstania Klubu Historycznego przy Toruńskim Oddziale Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. A w trzy lata później, w bardziej sprzyjających warunkach powołano do życia Fundację ,,Archiwum Pomorskie AK".
Działalność Fundacji szybko nabrała szerszego wymiaru niż tylko regionalny pomorski. Uwidacznia się to obecnie także w strukturze zbiorów
archiwalnych. Można w nich wyróżnić trzy podstawowe działy: I - Archiwum Pomorskie, II - Archiwum Wojennej Służby Kobiet, III - Archiwum ,,Zagrody''. Zasób wszystkich tych działów wyrasta z materiałów zebranych przez Elżbietę Zawacką. Ale
zbiory ciągle się powiększają.
W dziale
A r c h i w u m P o m o r s k i e
dadzą się wyróżnić dwa poddziały. Jeden, zwany ,,Dokumenty'', składa się z zespołów, ich fragmentów lub kolekcji. Najcenniejszymi
są tu akta Szefa Sztabu Okręgu Armii Krajowej Pomorze, głównie z 1944 r. (rozkazy, instrukcje władz zwierzchnich i własne, meldunki sytuacyjne i wywiadowcze, sprawozdania terenowe,
rozliczenia kasowe, szyfry, korespondencja). Duże znaczenie jako źródło ma fragment zespołu akt Tajnej Organizacji ,,Gryf Pomorski'' powiatu chojnickiego
(obok oryginalnych dokumentów również tajna prasa i pieczęcie
organizacji). W tym poddziale znajdują się także kolekcje historyków dziejów konspiracji na Pomorzu oraz dawnych kombatantów. Są to najczęściej materiały wtórne, odpisy z akt sądowych
niemieckich lub z czasów PRL, relacje i wspomnienia.
Drugi poddział w dziale Archiwum Pomorskie tworzą materiały zebrane w ponad 1748 teczkach osobowych konspiratorów. Teczki te ułożone są według podziału Okręgu Pomorskiego AK na dziewięć
inspektoratów - w każdym z nich alfabetycznie. Na początku każdego inspektoratu umieszcza się teczki zawierające materiał bardziej ogólny, dotyczący
całego inspektoratu. W teczkach osobowych umieszcza się relacje własne konspiratorów, relacje członków rodziny, oświadczenia świadków, wycinki prasowe, korespondencja. Do tego
poddziału opracowany jest indeks osób. Zgromadzony materiał zawiera informacje o około 10 tys. konspiratorów.
Archiwum Wojennej Służby Kobiet
(dalej WSK) zawiera materiały wychodzące poza region pomorski; informują one o wojskowym przygotowaniu kobiet w Polsce przed drugą
wojną światową oraz o udziale kobiet polskich w tej wojnie na wszystkich jej frontach. Również Archiwum WSK powiększało się o nowe materiały. Stało się to głównie za sprawą działającego przy Fundacji od 1996 roku Memoriału
Generał Marii Wittek
, w ramach którego Archiwum WSK gromadzi materiały dotyczące służby kobiet na frontach II wojny światowej. Prawie cały zasób tego działu Archiwum
Fundacji mieści się w teczkach zawierających dokumentację poszczególnych osób - jest tych teczek żołnierek aktualnie (1 października 1999 r.) łącznie 2809. Podstawę każdej teczki stanowi relacja
, są w nich też różne kopie dokumentów osobistych, oświadczenia świadków, zdjęcia i wycinki prasowe. Orientację w dziale ułatwia indeks osób oraz indeks rzeczowy (tzw.
kartoteka informacyjna) zawierający ok. 8 tysięcy nazwisk.
Archiwum "Zagrody"
- Wydziału Łączności Zagranicznej Komendy Głównej AK- ma cztery poddziały. W pierwszym zebrano dane o żołnierzach
,,Zagrody" - mieszczą się one w 239 teczkach osobowych, zawierające relacje
,,obrosłe" podobnymi materiałami jak teczki osobowe w dziale Archiwum WSK. Poddział drugi zawiera 27 opracowań różnych zagadnień szczegółowych związanych z łącznością
Kraju z władzami w Londynie (w tym dzieje baz w Bukareszcie, Budapeszcie, Stambule, Kairze, Belgradzie i w Szwecji). Kolejny poddział tworzą kserokopie i odpisy
oryginalnych materiałów dokumentujących działania ,,Zagrody", udostępnionych przez Studium Polski Podziemnej w Londynie. Wreszcie poddział ostatni to różnego rodzaju pomoce: rejestry poczt i meldunków,
zestawienie depesz (bazami), kartoteka osób (nazwisk), kartoteka pseudonimów i kryptonimów. Są tu też akta 5
powojennych zjazdów
żołnierzy ,,Zagrody", wycinki prasowe itp.
Istnieje też w Fundacji osobny zbiór ikonograficzny, także jeszcze stale powiększany. Dział muzealny jest skromny, ale przydatny przy urządzaniu
wystaw. Niewielka biblioteka licząca 1427 pozycji, w tym 130 maszynopisów opracowań nie publikowanych.
Zbiory Fundacji wykorzystywane są w różny sposób. Do badań naukowych (także prace magisterskie), dla celów oświatowych, przy wystawach. Służą kombatantom starającym
się o uzyskanie swoich uprawnień.
Fundacja corocznie, czasami wspólnie z Instytutem Historii i Archiwistyki UMK w Toruniu, dla upamiętnienia Rocznicy 11
Listopada,
organizuje sesje
naukowe i popularnonaukowe. Ponadto od czasu do czasu organizuje także otwarte spotkania dla szerszego grona, poświęcone rocznicom wielkich wydarzeń
(Powstanie Warszawskie, akcja Burza) oraz wybitnym konspiratorom.
Materiały z każdej sesji są
publikowane. Działalność
wydawnicza
Fundacji nie ogranicza się jednak do
publikowania materiałów sesyjnych. W ramach Biblioteki Fundacji wydawane są cztery serie wydawnicze: Pierwsza, to tzw.
seria słownikowa, w ramach której ukazuje się ,,Słownik Biograficzny Konspiracji Pomorskiej 1939-1945";
druga seria, to tzw.: seria sesyjna, w ramach której publikowane są wyżej wspomniane materiały; trzecia seria, to pozycje dotyczące wojennej
służby kobiet, które są wydawane pod wspólnym tytułem, ,,Służba Polek na frontach II wojny światowej" (pierwsze trzy tomy są jednocześnie materiałami z sesji) i czwarta, ostatnia seria, to opracowania monograficzne z zakresu dziejów
konspiracji na Pomorzu.
Fundacja działa dzięki ofiarności społecznej i subwencjom życzliwych władz oraz organizacji. W skład Rady Fundacji wchodzą profesorowie
Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, pracownicy miejscowego Archiwum Państwowego i Muzeum Okręgowego, także pracownicy nauki z Gdańska i Lublina. Od 1994 roku działa też filia Fundacji w Gdańsku. Działalność Fundacji opiera się głównie na. W środowisku toruńskim jak i w środowisku niektórych innych miast Pomorza, działalność Fundacji jest dostrzegana i cieszy się poparciem władz państwowych
i samorządowych (zwłaszcza Torunia). Dalsze jej losy zależą jednak od poparcia ze strony szerszych kręgów społeczeństwa,
(... siedziba Fundacji: ul. Podmurna 93,
tel.: (0/10**/56) 65 22 186)
ARCHIWUM POMORSKIE
ARMII KRAJOWEJ ADRES: 87-100
TORUŃ, UL. Podmurna 93, TEL/FAX (+48 /10**/ 56) 65 22 186,
dodaj do twojej książki adresowej: http://AK.of.pl
,
http://kw.pl.eu.org/ak
/ , (kopie
nie zawsze aktualne: http://armia.krajowa.of.pl,
http://AK.tii.pl
, http://AK.prv.pl
), http://archiwum.AK.of.pl e.poczta: AK@um.torun.pl
PRZYJMOWANIE INTERESANTÓW ARCHIWUM FUNDACJI:
środa - piątek od godz. 800 do 1300
dyżury Zarządu w poniedziałki od 1200 do 1330
sekretariat: poniedziałek-piątek 800 -1300 Filia Fundacji w Gdańsku mieści się przy ulicy Chlebnickiej 36 - Koło Gdańskie ŚZŻAK tel.(058) 301 75 51 dyżury w czwartki w godz. 12-14
Memoriał Generał Marii Wittek
przedstawicielstwa pełniące stałe dyżury: Kraków: Polska Akademia Umiejętności, ul. Sławkowska 17, pok. 26,
pon.
1400-1500 Warszawa: Zarząd Główny ŚZŻAK, ul. Zielna 39, ostatnie piątki miesiąca
w godz. 1200-1400
WYSTAWA
(w siedzibie Fundacji: ul.
Podmurna 93)
- Wystawa zdjęć z życia i działalności Fundacji
-
wystawa o życiu
prof. gen. Elżbiety Zawackiej
Wystawa czynna od poniedziałku do piątku: 8.00 - 14.00 Wstęp wolny
Apel do wnuczków Wnuku, zapytaj dziadka, babcię , jeśli byli w AK, to pomóż im przekazać poprzez internet relacje
, dokumenty, fotografie, listy itp. ---------------------------------------------------------- AKowcu i AKówko wykorzystaj wnuka do powyższego!
informacje o gościach (ilu? skąd? kiedy? itp.) naszej witryny -->
witryna
utworzona (2000.1.2) przez : http://witryny.of.pl
powrót: | do spisu treści
>zobacz, na którym miejscu list popularności jest ta witryna i głosuj na nią (naciśnij)->
II Wojna Światowa