Podziemne Wydawnictwo ,,Kwadrat" - Toruń
Serwis Internetowy Solidarności 

powrót do str. gł.     

  Krystyna Kuta ("Kika")

 


członkini Solidarności Walczącej
figurantka SOR "Klub" i SOR "Sprzątaczka"

Krystyna Kuta urodziła się w Szczecinie 22 grudnia 1956 r. Jest wnuczką Tadeusza Kowalewskiego, przodownika Policji Państwowej ze wsi Marcinkańce (na Grodzieńszczyźnie), w wieku 33 lat rozstrzelanego w 1940 r. przez Sowietów w Miednoje, w trakcie zbrodni umownie zwanej "zbrodnią katyńską" (reszta rodziny Kowalewskich, w tym matka Krystyny, Barbara Kowalewska, wtedy będąca dzieckiem, doświadczyła wówczas zesłania).

Kuta rozpoczęła działalność opozycyjną jako studentka Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu – kolportowała niezależne publikacje pochodzące głównie od Komitetu Samoobrony Społecznej "KOR" i jego środowiska. Od grudnia 1979 r. (dokładniej – od dnia swoich 23. urodzin) uczestniczyła w studenckich spotkaniach samokształceniowych w Toruniu. Zbierała w 1980 r. podpisy pod listami protestacyjnymi w obronie studentów warszawskich, bitych przez SB. Regularnie przywoziła "bibułę" z Warszawy. Należała do Klubu Samoobrony Społecznej Wielkopolski i Ziemi Kujawsko-Dobrzyńskiej (1980), a także do toruńskiego Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania (1981). Będąc pracowniczką Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego (a potem: Zarządu Regionalnego) NSZZ "Solidarność" w Toruniu utworzyła i redagowała praktycznie jednoosobowo (nominalnie – z dwoma kolegami: ze ś.p. Andrzejem Sobkowiakiem i z Konradem Turzyńskim) legalny periodyk związkowy pt. "Sprawy" (1981; ukazały się numery 1 oraz 2-3). Szczególnie z tamtych czasów wiele osób zapamiętało brunetkę z długim warkoczem, trzymającą za rączkę swoją córeczkę Anię (dla odmiany – jasną blondynkę), a w drugiej ręce niosącą wiklinowy kosz z "bibułą". Internowana od 13 XII 1981 r. w Fordonie i potem w Gołdapi do 24 VII 1982 r., później włączyła się do podziemnej "Solidarności", znowu zajmując się kolportażem. Pisała także wiersze o tematyce, nawiązującej do niełatwej sytuacji Polski, i (nawet w "Tygodniku Mazowsze" w 1982 roku! – potem także w 2 zbiorkach, wydanych podziemnie w latach 1984 i 1985) publikowała je pod własnym nazwiskiem (tylko jej pierwsza publikacja poetycka, w numerze 1/21 ze stycznia-lutego 1980 r. – faktycznie wypuszczonym w obieg wiosną 1980 r. – dwumiesięcznika "Bratniak", wydawanego przez Ruch Młodej Polski, ukazała się pod pseudonimem "Anna Czartek"). Od kwietnia do lipca 1984 r. Kuta (a także jej współ-oskarżona, Elżbieta Choszcz z Grudziądza) pod zarzutem kolportażu "bibuły" siedziała przez niemal dokładnie 3 miesiące w areszcie śledczym w Toruniu (a potem w Grudziądzu) jako "polityczna" (zwolniona wskutek abolicji z okazji 40-lecia PRL). Przystąpiła do Solidarności Walczącej, zostając jednym z jej zaprzysiężonych członków i współtworząc Oddział tej organizacji w Toruniu (wspólnie z inicjatorkami powstania tego Oddziału SW: Marianną Błaszczak i Elżbietą Mossakowską z Torunia a także z Elżbietą Michalak z Chełmna); w związku z tym (ok. 1984 r.) utworzyła kanał kontaktów między Toruniem a Wrocławiem i Poznaniem. Gdy z przyczyn osobistych nie mogła kontynuować tak intensywnej działalności w podziemiu (a utrzymywanie kanału kontaktu z Wrocławiem i Poznaniem wziął wówczas na siebie Antoni Mężydło), utworzyła i znowu praktycznie jednoosobowo (nominalnie – z jedną koleżanką: Marianną Rygielską) współredagowała inny toruński periodyk, tym razem podziemny, pt. "Nadwiślanin" (1987-88; ukazało się 10 numerów). W latach osiemdziesiątych jej życie było "urozmaicane" przez Służbę Bezpieczeństwa także rozlicznymi przeszukaniami i krótkimi zatrzymaniami w aresztach milicyjnych.

KW MO w Toruniu w okresie przedsierpniowym założyła "na" Krystynę Kutę Sprawę Operacyjnego Rozpracowania krypt. "Klub". W 1983 r. WUSW w Toruniu zaczął rozpracowywanie tej samej "figurantki" w ramach SOR krypt. "Sprzątaczka". Dokumenty z IPN, przedstawione tutaj:
http://swkatowice.mojeforum.net/sor-quotsprzataczka-quot-vt1549.html
pochodzą z SOR krypt. "Hydra", prowadzonej "na" całość podziemia "solidarnościowego" w Toruniu w latach 1984-88. (Komplet teczki "Hydra" jest dostępny w internecie pod adresem:
http://www.hydrasb.yoyo.pl/hydra.htm

Dla uniknięcia nieporozumień językowych: wyraz "figurant" w terminologi SB oznaczał osobę, którą Służba Bezpieczeństwa interesowała się; w takim znaczeniu to słowo przeniknęło do polszczyzny z rosyjskojęzycznej terminologii "bratniej" sowieckiej bezpieki; po rosyjsku "figurant" znaczy "podejrzany".)



Jej zawód wyuczony (ale nigdy nie wykonywany) to: nauczycielka-polonistka; od 1983 r. z własnego wyboru pracuje jako sprzątaczka: przez kilkanaście lat w internacie Zespołu Szkół Przemysłu Spożywczego w Toruniu, przez dalsze (teraz już trochę liczniejsze) kilkanaście lat – na własny rachunek, co sprowadza się do pracowania codziennie na dwie zmiany, włącznie z niedzielami i świętami. Ma dwoje pełnoletnich dzieci, które wspomaga materialnie. Najbardziej regularnym urozmaiceniem jej tygodnia życia (ale tylko od Wielkiejnocy do Wszystkich Świętych) są coniedzielne wyprawy do pobliskiego lasu po chrust na opał (dwa powyższe kolorowe zdjęcia pochodzą właśnie z takich wypraw, zrobił je, już w XXI wieku, syn Krystyny, Michał Kuta). Gwoli jasności: Krystyna Kuta uważa swój obecny tryb życia za dość uciążliwy, niemniej jednak nie chce zamieniać go na inny, np. zmieniać zawodu. Nadal pisuje czasami wiersze, jak na przykład ten oto sprzed około trzynastu miesięcy (odzwierciedlający smutek, wywołany rozczarowaniem do pewnych ludzi, którzy okazali się nie tak pozytywnymi, za jakich przez wiele lat uchodzili):


Któż pomyslał, że spłynie jezioro
i zwycięski ukaże się pejzaż:
w szlamie – czaszki i puszki Pandory
pośród wraków pijanych okrętów.

Oto owoc nakazany – bierzmy,
syćmy igrzysk głód dennym osadem,
wspominając lata innych marzeń,
unikając zbyt głębokich zwierzeń...

A jezioro wypłynęło obok
zatapiając łąki, pola, domy
i na dnie – jeszcze trawą porosłym
nowe mnożą się osobliwości.


Toruń, 23.06.2006


Dokładniej o Krystynie Kucie można przeczytać pod następującymi adresami (być może także pod innymi, ale tego nie udało mi się ustalić):

/t/niepokor/stk.htm
/t/niepokor/niepoko1.htm
(te 2 adresy odnoszą się do fragmentów książki prof. Wojciecha Polaka z UMK pt. "Czas ludzi niepokornych"),
/t/stein/ich3.htm to tekst Jakuba Steina "Ich troje w monitoringu /.../"),
http://www.bu.uni.torun.pl/cymelia/tsb.html
http://www.opcja.pop.pl/sw/mat/ozi.html
http://www.opcja.pop.pl/sw/mat/mat-4.html
(tu chodzi o dwa materiały, przedstawiające historię Solidarności Walczącej), albo
http://kwadr.webpark.pl/zasl.htm

Krystyna Kuta – wśród przyjaciół od czasów studenckich nazywana ksywką "Kika" – była i pozostaje niezwykle skromnym człowiekiem, zawsze życzliwym wobec potrzebujących bliźnich; pragnienia popularności, zaszczytów, materialnego lub tylko symbolicznego wynagradzania jej trudu są jej zupełnie obce (w lecie 2000 roku przyznano jej odznakę Zasłużony Działacz Kultury, a w rok później – Srebrny Krzyż Zasługi). Taką znają ją i ci, którzy (jak np. piszący te słowa) znają Krystynę od wielu lat, i także inni, od niedawna ją znający.

Konrad Turzyński
_________________
Konrad Turzyński [uczestnik Ruchu Młodej Polski (1980-81), dziennikarz ZR NSZZ "S" w Toruniu (1981), publicysta pod- i nad-ziemny (od 1978), stały współpracownik mies. "Opcja na Prawo" (od 2003)]

z : http://swkatowice.mojeforum.net/viewtopic.php?p=3436#3436  

 

str. gł. english Solidarity in Toruń '81-'89
 Polish tv pirate
Kwadrat (1980-90r.)
- książka o Kwadracie
- ,,Nowości'' o książce
- prezentacja książki

bibuła kwadratu

kartki S
działacze kultury

foto

Radio i Tv Solidarność Toruń
- 4. audycja Radia S + fałszywka 1983 r.
- Radio Solidarność Toruń na fonii TvP 1984 r.
Telewizja ,,Solidarność'' 1985 r.
Buck Bloombecker Polska Tv piracka
bibuła
krzyże zasługi
 - foto Beni
Wojciech Polak Czas Ludzi Niepokornych (pół książki)
- Rozmowa z W. Polakiem 
- Złota Kareta dla W. Polaka

SOR Hydra - rozpracowanie podziemia ,S'

Podziemniaki - piosenki: Na wzwodzie
Zdzisław Dumowski ,,Jedna Noc'' całe opowiadania

Marek Czachor ,,Jak zatrudniałem się na PG''

Radosław Sojak, Andrzej Zybertowicz Lustracja dla chóru

Konrad Turzyński - Czas przeszły dokonany
- Czy wszyscy byliśmy „umoczeni”?
- Krystyna Kuta

Jakub Stein Ich troje w monitoringu

lat ,S' , 25 lat stanu wojennego

tablica Upamiętnienia Wydarzeń 1 i 3 Maja 1982 r. (2004)
  - fotoreportaż
- 1. rocznica odsłonięcia (2005)

wokół teczek bezpieki

20. rocznica śmierci ks. Popiełuszki

procesy: - dot. Stanisława Śmigla (1980 r.)
- mili-cjant: zbrodnie komuny przedawnione (1982 r.)
- dot. Andrzeja Murawskiego (1982 r.)
- dot. Kazimierza Kozaka (1986 r.)
- pobicie A. Kuczkowskiej podczas internowania (1981 r.)
-  dot. Artura Wiśniewskiego (1986 r.)
- walka z krzyżami w szkołach (1984 r.)
-  dot. Tymczas. Prezydium ZR (1982 r.)
-  dot. drukarzy TIS  (1985 r.)
-  dot. Toralu (1983 r.)
-  dot. S. Kamińskiego (1984) r.
-  dot. Andrzeja Zielińskiego ((1984 r.)
- dot. Zbigniewa Smykowskiego (1981r.)
- list gończy za SB-manami

nowe dodatki i zmiany

konsul chiński ucieka

twarze toruńskiej bezpieki

Solidarność z Ukrainą

spotkania kumbatantów : 2002 , 2003 , 2004 , 2005 , 2006 
Twardziel
- 50 lat minęło
- Pierwszy wyrok dla SB-mana
lista Wildsteina , IPN: konfident, ubek,  poszkodowany w jednym worku
Uwaga! dla konfidentów SB
TW ,,Andrzej"
Dlaczego to wyszło nam inaczej

 Stan Wojenny - Pierwsze godziny wspomnienie
Łamanie prawa wyborczego przez urzędników
teczka B. Andruchowicza
Stowarzyszenie Wolnego Słowa Toruń
- wolność słowa w Trybunale Konstytucyjnym
Stowarzyszenie Wolnego Słowa W-wa
- sprawozdanie
- spotkanie po latach
forum księga gościWpisz się do księgi gości 

 

 
  Armia Krajowa

Czytaj księgę gości

pobrane z  FreeFind  

znajdź :  w tej witrynie w internecie  

powrót do str. gł.  do góry