Stowarzyszenie Wolnego Słowa
...
SPRAWOZDANIE
W dniach 4 - 14 czerwca 2003 w Warszawie a także w kilku innych miastach
Polski obchodziliśmy "Dni Wolnego Słowa". Związane one były z dwoma
wydarzeniami: wydaniem w nakładzie ok. 300 egzemplarzy w czerwcu 1977 roku
pierwszego numeru kwartalnika literackiego "Zapis" oraz z wygranymi
przez Solidarność wyborami 4 czerwca 1989 roku. Bez niezależnych dziennikarzy,
pisarzy, wydawców, drukarzy, kolporterów, bez ogromnego ruchu ludzi Wolnego
Słowa zwycięstwo sprzed 14-tu lat byłoby niemożliwe, demokratyzacja Polski
przebiegałaby znacznie trudniej.
Okres dwunastu lat od czerwca 1977 do czerwca 1989 to trudna i ryzykowna praca
niezależnych wydawców, drukarzy, kolporterów. Spotykały ich represje i szykany
ze strony komunistycznych władz: rewizje, konfiskaty, pozbawianie zatrudnienia
(a co za tym idzie środków do życia), pobicia, aresztowania, kilkulenie wyroki
więzienia.
- W latach 1977 - 1989 ukazywało sie co najmniej 2.700 czasopism(1),
w tym niektóre przez wiele lat: w Krakowie "Hutnik" - 8 lat, "Informator
bydgoski" - 6 lat, lubelski "Informator NSZZ S" - 9 lat, szczecińska
"Jedność" - 8 lat, warszawski "KOS" - 8 lat, "Krytyka"
- 12 lat, "Obóz" - 9 lat, "Obserwator Wielkopolski" - 9
lat, "Polityka Polska" - 8 lat, krakowscy "Promieniści"
- 8 lat, "Solidarność" Białystok 10 lat (co najmniej 178 numerów),
"Solidarność" w Gdańsku (229 numerów), "Solidarność Walcząca"
- 9 lat (237 numerów), Informator Toruński" - 8 lat (242 numery), "Tygonik
Mazowsze" - 8 lat (290 numerow), "Z dnia na dzień" - 10 lat (524
numery).
- W latach 1976-1990 wydanych zostało w podziemiu co najmniej 5.500 wydawnictw
o charakterze druków zwartych.
- W latach 1977-1989 tylko NOWA, największe podziemne wydawnictwo, wydała
blisko 400 tytułów, czyli średnio, co 2 tygodnie kolejna książka w nakładach
początkowo 500 a później nawet 12.000 egzemplarzy.
Z tej okazji środowisko Niezależnej Oficyny Wydawniczej zorganizowało "Dni
Wolnego Słowa". Składały się one z następujących elementów:
- Skromnej wystawy Niezależnej Oficyny Wydawniczej, której otwarcie na Politechnice
Warszawskiej miało miejsce 4 czerwca. Pierwsza wystawa Wydawnictw Niezależnych
odbyła się także na Politechnice w czerwcu 1981 roku.
- Spotkania (12 czerwca w Klubie Pracowników Radia Wolna Europa w Café Radio
w Warszawie) na temat "Współpraca wydawnictw niezależnych z Radiem Wolna
Europa" (z udziałem m.in.: Aliny Grabowskiej, Władysława Bartoszewskiego,
Jacka Bocheńskiego, Stefana Bratkowskiego, Mirosława Chojeckiego, Andrzeja
Friszke, Leona Kieresa).
- Panelu (13 czerwca w Małej Auli Politechniki Warszawskiej) na temat "Wydawnictwa
Niezależne - Droga do Niepodległości". Udział wzięli m.in.: Jerzy Eisler,
Andrzej Paczkowski, Szczepan Rudka. Prowadzą Wojciech Fałkowski i Stefan Starczewski
oraz uczestnicy niezależnego ruchu wydawniczego z całej Polski.
- Mszy Świętej za dusze zmarłych kolegów drukarzy i wydawców (14 czerwca w
kościele pod wezwaniem Św. Jacka w Warszawie).
- Koncertu Bardów (14 czerwca w Pałacu Kultury i
Nauki w Warszawie) z udziałem m.in.: Antoniny Krzysztoń, Stanisława Klawe, Jacka
Kleyffa, Romana Kołakowskiego, Leszka Wójtowicza.
- W dniach 4-13 czerwca uczestnicy niezależnego ruchu wydawniczego odbyli
w liceach w całej Polsce kilkadziesiąt spotkań z młodzieżą, na temat historii
wydawnictw podziemnych i emigracyjnych a także na temat współczesnych problemów
z wolnym słowem. Młodzież wyraźnie podkreślała związek z wolnością słowa i
odpowiedzialnością za nie.
- Wśród uczniów, oraz osób zwiedzających wystawę rozprowadzany był nieodpłatnie
specjalny ilustrowany dodatek do dziennika "Rzeczpospolita" (z wydania
w dniu 2 czerwca) przygotowany przez środowisko niezależnych wydawców.
Organizatorem w/w imprez było Stowarzyszenie Wolnego Słowa przy współpracy
z Biblioteką Narodową, Towarzystwem Opieki nad Archiwum Instytutu Literackiego
w Paryżu oraz Stołeczną Estradą.
Organizacyjnie i/lub finansowo wspomagali "Dni Wolnego Słowa": Media
Kontakt, Politechnika Warszawska, Studio Q, Ośrodek Karta, Drukarnia Efekt,
dziennik "Rzeczpospolita", Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich, Zarząd
Pałacu Kultury i Nauki, Firma PS Namioty.
Pomocy finansowej udzielił, w ramach mecenatu nad kulturą, Urząd miasta stołecznego Warszawy, a także: Przedsiębiorstwo Rozwoju i Innowacji System 2000, Fundacja Centrum Prasowe dla Krajów Europy Środkowo-Wschodniej oraz prywatne osoby.
(1) ,,Katalog czasopism niezależnych", Ośrodek Karta 1996